فرآورده های گوشتی سالامون
درباره سوسیس و کالباس
فرآوردههای سوسیس و کالباس بعنوان غذاهای حاضری و در اصطلاح عامه (فست فود) بخش عمده صنایع غذایی نیم کنسروه را تشکیل می دهند و در این برهه از زمان هم به علت شرایط خاص اجتماعی و زندگی روزمره شهری ، گوشه ای از بازار مصرف خوراکی و در نتیجه میزان قابل ملاحظه ای از تأمین مواد غذایی جامعه ، بخصوص طبقات نوجوان و جوان به خود اختصاص داده است.
فرآورده های گوشتی (کالباس و سوسیس) دارای انواع بسیار متنوعی می باشند و نقش عمده ای در تغذیه و تنوع غذایی مردم داشته و با هر سلیقه ای سازگارند و بدون نیاز به پخت، انواع مختلف آن را می توان مصرف نمود. اغلب این فرآورده ها از نظر تغذیه به علت ترکیب غنی تر اسید آمینه نسبت به گوشت خالص حتی از نظر پروتئین ارزش بالاتری دارند ، بطوریکه سوسیس و کالباس فقط با 30 تا 40 درصد گوشت دارای ارزش پروتئینی 80 تا 90 و کالباس خشک با 60 درصد گوشت دارای ارزش پروتئینی 100 تا 110 می باشد و این در حالی است که اندیس پروتئینی گوشت قرمز خالص فقط 70 تا 80 درصد است.
با این حال ملاحظه می نمایید که فرآورده های گوشتی به راحتی برای مدتی هر چند محدود قادر خواهند بود به تنهایی تمام مواد لازم متابولیکی را تأمین نمایند ولی گوشت خالص قادر به تأمین تمام مواد لازم متابولیکی نیست.
از سویی دیگر با عنایت به ارزان بودن این محصولات نسبت به گوشت خالص ، میزان مصرف آنها در کشور ما چندین برابر شده است و با خواصی که نسبت به سایر غذاهای گوشتی دارند مرتباً مصرف آنها رو به افزایش خواهد بود.
جا دارد قبل از آنکه به ارزش ها و خواص این غذای نوپا و تازه وارد به ایران که سابقه ورود آن از 70 تا 80 سال تجاوز نمی کند بپردازیم تاریخچه مختصری از ورود آن به کشورمان را با هم مرور کنیم.
در ایران گویا سابقه تهیه سوسیس و کالباس و تبدیل آن از حالت دستی به کارخانه ای به سال 1307 هجری شمسی و توسط یک فرد روس به نام افوناسو در بندرانزلی برمی گردد. در سال 1309 هجری شمسی ، فرد دیگری به نام لیشنیسگی که از اهالی شوروری سابق بود و مهارتی در ساخت سوسیس و کالباس داشت با دستگاه کوچکش که روزی 40 تا 50 کیلوگرم می توانست سوسیس و کالباس تهیه کند در بندرانزلی به کار ادامه داد و چند سال بعد دستگاهش را به تهران آورد و با کمک یک نفر آلمانی و یک نفر دیگر از ارامنه به نام آرزومان آوانسیان که از اهالی سلماس بود کارشان را در خیابان منوچهری تهران در یک پاساژ کوچک به کمک چهار تن از خانواده آرزومانیان شروع کردند که فرآوری آنها ، سوسیس و کالباس و ژامبون بود و از 40 تا 50 کیلوگرم تجاوز نمی کرد. همه این محصولات به مصرف مهاجرین روس و ارامنه می رسید. این مقدار تولید زمانی معادل 16 تا 18 ساعت نیاز داشت. پس از اینهمه سختکوشی ، سرانجام لیشنیسگی به روسیه بازگشت و کارخانه را به آقای آرزومانیان واگذار کرد.
در سال 1337 هجری شمسی اولین کارخانه بزرگ سوسیس و کالباس در جنوب غربی تهران واقع در یافت آباد تأسیس شد که بنیانگذار و وارث آن آقای آرزومانیان است. البته کارخانه کوچکی هم در سال 1309 هجری شمسی در تهران به نام (اصل بلور) مشغول بکار بود که تولید روزانه بسیار کمی داشت و توسط فردی به نام آقای اختیاری بنا شده بود و بعداً به آقای شابلیان و سپس به آقای میکائیلیان واگذار شد. آقای میکائیلیان را می توان وارث دومین کارخانه بزرگ سوسیس و کالباس و مجهز به دستگاههای مدرن آن روزگار (سال 1338 هجری شمسی) دانست. محل کارخانه واقع در کاظم آباد مجیدیه در شمال شرق تهران بود.
برای معرفی هم باید گفت کالباس و سوسیس فرآورده ای است غیربومی و غیرسنتی که ماده اولیه آن گوشت (سفید یا قرمز) می باشد. در حال حاضر در ایران برای تهیه این مواد غذایی فقط از گوشت دامهای حلال گوشت نظیر گاو ، گوسفند و غیره و پرندگان حلال گوشت نظیر مرغ ، بوقلمون و غیره استفاده می شود. همچنین برای تهیه آنها از مواد پرکننده نظیر آرد ، نشاسته، سویا، شیرخشک ،گلوتن ، کازئین و غیره ، از ادویه جات و چاشنی ها نظیر زنجبیل ، دارچین، خردل ، زیره ، جوز هندی ، سیر و پیاز و غیره ، از مواد نگهدارنده مانند نیترات و نیتریت ، فسفات و پلی فسفاتها و غیره هم استفاده استفاده می شود که داخل پوشش های مصنوعی در شرایط مناسب با بخار ، دود پخته و به بازار عرضه می شوند.